صنعت غذا، طی سالیان متمادی به منظور جذب مشتری از انواع مختلف مواد افزودنی نظیر رنگ‌های مصنوعی، طعم‌دهنده‌های مصنوعی، مواد نگهدارنده و … استفاده می‌کند. متأسفانه برخی از این مواد به‌ویژه‌ رنگ‌ها برای سلامتی انسان مضر هستند و به‌عنوان مثال در کاهش یا افزایش اشتها مؤثر هستند. لذا اندازه‌گیری رنگ موجود در مواد غذایی در تعیین کیفیت آن‌ها نقش بسزایی دارد. دستگاه آزمایشگاهی اسپکتروفتومتر (Ultraviolet Visible Spectrophotometer) یکی از رایج‌ترین و پرکاربردترین تجهیزات آنالیتیکال آزمایشگاهی است که طیف وسیعی از مواد مختلف را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد.

در دستگاه UV-Vis یک پرتو با طول موج متغیر بین ۱۸۰ تا ۱۱۰۰ نانومتر از محلولی در یک سل یا کووت عبور می‌کند. نمونه موجود در سل این تابش فرابنفش یا مرئی را جذب کرده که مقدار نور جذب شده به غلظت آنالیت، طول مسیر نور عبور یافته از سل و جذب یک طول موج خاص توسط آنالیت بستگی دارد. این دستگاه ابزاری مناسب و مطمئن برای اندازه‌گیری خواص مایعات و جامدات است. علاوه بر آن، یکی از مهمترین و معمول‌ترین کاربردهای آن در تضمین و کنترل کیفیت، آنالیز رنگ و قابلیت تعیین مقدار رنگ در محصولات نهایی است.

کاربرد دستگاه اسپکتروفتومتر UV-Vis در اندازه‌گیری رنگ شکر

در یک مطالعه میدانی، با استفاده از دستگاه طیف سنج UV-Vis، ۶ نمونه شکر مورد آنالیز قرار گرفت. شکر A شکری سفیدرنگ و بقیه شکرها به رنگ زرد مایل به قرمز بودند. نمونه‌ها در محدوده طول موج ۳۸۰ تا ۷۸۰ نانومتر هر کدام دو بار مورد آزمایش قرار گرفتند. برای تصحیح پایه از یک سل پر شده با باریم سولفات به‌عنوان استاندارد استفاده شد. شکر A تقریباً تغییری در محدوده اندازه‌‌گیری نشان نداد که این تأییدی بر بی‌رنگ بودنش بود. اما نمونه‌های دیگر دارای روند صعودی در طیف جذبی بودند. در نهایت نتایج بدست آمده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و تفاوت نسبی رنگ در بین نمونه‌ها تعیین شد.