هورمون ماده‌ای شیمیایی (پروتئینی و استروئیدی) است که در غدد درون‌ریز ساخته شده و به داخل جریان خون می‌ریزد. این ماده با نشستن روی سلول، اعمال آن را تغییر می‌دهد. هورمون‌های استروییدی دارای هسته‌ای هستند که از کلسترول مشتق می‌شوند. هورمون‌های غدد تولید مثل و متابولیت‌های فعال ویتامین D جزو این دسته‌اند.دستگاه LC-MS/MS برای آنالیز کمی و کیفی ترکیبات پیچیده با بهره‌وری عالی، سرعت بالا و اطمینان بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد و ازجمله زمینه‌های کاربردی آن پزشکی، داروسازی آزمایشات ایمنی محصولات غذایی و… است.

دستگاه کروماتوگرافی‌ مایع – طیف‌سنج جرمی متوالی (Liquid Chromatography-Tandem Mass Spectrometry) یکی از تجهیزات آنالیتیکال آزمایشگاهی است که در آن مخلوط نمونه ابتدا توسط دستگاه کروماتوگراف مایع HPLC تفکیک شده و با طیف‌سنج جرمی متوالی MS/MS مورد آنالیز و شناسایی قرار می‌گیرد. MS/MS در واقع ترکیبی از دو یا چند اسپکترومتر جرمی است که حساسیتی بالاتر و تکرارپذیری عالی برای تجزیه و تحلیل‌ها ارائه می‌دهد. به‌این ترتیب، دستگاه LC-MS/MS برای آنالیز کمی و کیفی ترکیبات پیچیده با بهره‌وری عالی، سرعت بالا و اطمینان بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد و ازجمله زمینه‌های کاربردی آن پزشکی، داروسازی آزمایشات ایمنی محصولات غذایی و… است.

کاربرد دستگاه Triple Quadrupole LC/MS/MS در بررسی هورمون‌های استروئید

با توجه به این‌که وزن مولکولی هورمون‌های استروئیدی یکسان هستند، به‌همین دلیل اندازه‌گیری آنها با طیف‌سنج جرمی دارای مزیت‌‌هایی می‌باشد. به دلیل اینکه دستگاه انعطاف پذیر بوده می‌توان، چندین آنالیت مختلف را در یک اجرا اندازه‌گیری کرد که این امر سبب می‌شود گزارش چندین آنالیت در یک نمونه فراهم شود. همچنین، استفاده از اسپکترومتر جرمی می‌تواند محدوده دینامیکی وسیعی را که معمولاً در هورمون‌های استروئیدی مشاهده می‌شود، پشتیبانی کند. از این‌رو محدوده غلظت بین آنالیت‌ها را پشتیبانی می‌کند.

در یک بررسی، از دستگاه اسپکترومتر جرمی LC-MS/MS برای مشخص کردن مقدار هورمون‌های استروئیدی در سرم انسانی استفاده شد. در ابتدا نمونه و منحنی کالیبراسیون آماده گردید و سپس آزمایش انجام شد و نتایج لازم حاصل شد. نتیجه حاصل شده بیان‌گر این موضوع است که دستگاه کروماتوگراف مایع – طیف‌سنج جرمی متوالی روشی قوی، بسیار حساس و سریع برای آنالیز هورمون‌های استروئیدی می‌باشد.