با توجه به افزایش روز‌افزون استعمال لوازم آرایشی، احتمال ورود فلزات سنگین به بدن و متعاقباً بروز بیمارهایی نظیر سرطان افزایش یافته است. بنابراین اندازه‌گیری مقدار و غلظت این فلزات در مواد آرایشی از اهمیت بسزایی برخوردار است. دستگاه‌های ICP (دستگاه پلاسمای جفت شده القائی) و Atomic Absorption (دستگاه جذب اتمی) از تجهیزات آناتیکال آزمایشگاهی هستند که قابلیت اندازه‌گیری این فلزات سنگین را دارند.

نتایج یک مطالعه از سوی کارشناسان مرکز علوم و کنترل آلودگی‌های محیط زیستی هند نشان می‌دهد که بسیاری از لوازم آرایشی نظیر کرم‌های روشن‌کننده پوست حاوی انواعی از فلزات سمی سنگین همچون جیوه، نیکل و کروم هستند. فلزات سنگین در مواد آرایشی عمدتاً به‌عنوان تثبیت‌کننده رنگدانه و شفاف‌کننده استفاده می‌شوند.

فلزات سنگین موجود در لوازم آرایشی از طریق پوست و مواد آرایشی لب و اطراف دهان به صورت خوراکی وارد بدن شوند. از جمله مضراتی که فلزات سنگین بر بدن دارند می‌توان به اثرات نامطلوب آن بر جنین در بدن مادر به‌ویژه با قرار گرفتن در معرض میزان بالای سرب، اختلالات هورمونی و همچنین اثر بر اندام‌های داخلی مانند کلیه، مغز، استخوان و بروز بیماری‌های قلبی، کبدی، خونی و سرطان اشاره کرد. با توجه اثرات نامطلوب فلزات سنگین بر بدن، سازمان غذا و دارو حداکثر مقدار مجاز تعدادی از فلزات سنگین در مواد آرایشی را بین ppm 10-20 تعیین کرده است. با توجه به میزان آلایندگی فلزات سنگین در بدن انسان، نیاز است که همواره مواد مصرفی توسط انسان که مشکوک به وجود فلزات سنگین می‌باشند به طور دقیق تحت آزمایش با دستگاه‌های آنالیز مناسب مانند دستگاه ICP-OES قرار گیرند.

دستگاه پلاسمای جفت شده القائی (Inductively Coupled Plasma یا ICP)، برای آنالیز فلزات سنگین موجود در محیط زیست، منابع آب، مواد غذائی، هوا، داروها، مواد آرایشی و بدن انسان کاربرد وسیع و قابل ملاحظه‌ای دارد. اسپکترومتر ICP یک تکنیک آنالیز عنصری است که از طیف نشری نمونه برای شناسایی و تعیین کمی عناصر موجود در نمونه استفاده می‌کند و شدت این انتشار نشان‌دهنده غلظت عنصر در نمونه است. در واقع، این اسپکترومتر نشری از منبع تهییج پلاسمای جفت شده القایی به منظور تولید اتم‌ها و یون‌های برانگیخته برای انتشار تابش الکترومغناطیسی در طول موج‌های مشخصه یک عنصر خاص استفاده می‌کند. ICP با ارائه تجزیه و تحلیل همزمان فلزات و ترکیبات غیرآلی، از طیف گسترده‌ای از آنالیزها، از سطوح بسیار کم‌مقدار تا غلظت‌های بالا را پشتیبانی می‌کند. این دستگاه با حساسیت و دقت بالا و سرعت عالی توانسته است در بسیاری از زمینه‌های تحقیقاتی و صنعتی مورد استفاده قرار گیرد.

 کاربرد دستگاه طیف سنج  ICP در آنالیز فلزات سنگین موجود در مواد آرایشی

در یک مطالعه میدانی، به‌منظور ارزیابی کیفیت چند ماده آرایشی و اندازه‌گیری میزان فلزات سنگین آن، تعدادی از پرمصرف‌ترین لوازم آرایشی از چندین برند آرایشی در بازار انتخاب و با استفاده از دستگاه ICP آنالیز شد. فلزات سنگینی نظیر سرب، جیوه، کادمیم، نیکل، آرسنیک، منگنز، کروم، روی، مس و کبالت با کمک دستگاه آی‌سی‌پی اندازه‌گیری شد. در نهایت مقادیر بدست آمده از آنالیز با مقادیر گزارش شده در استانداردها مقایسه و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده با دستگاه ICP نشان داد طیف وسیعی از لوازم آرایشی ارزان قیمت و حتی محصولات آرایشی معتبر حاوی مقادیر قابل توجهی از فلزات سنگین بود.